1 ફેબ્રુઆરીએ રજૂ કરવામાં આવેલા વચગાળાના બજેટમાં સૌર ઊર્જાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે નવી જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. આ અંતર્ગત રૂફટોપ સોલાર દ્વારા એક કરોડ પરિવારોને દર મહિને 300 યુનિટ સુધી મફત વીજળી આપવામાં આવશે. જો કે, આ કેવી રીતે થશે તે અંગે સરકારે હજુ સુધી માહિતી આપી નથી.
સરકાર 2014થી ‘નેશનલ રૂફટોપ સ્કીમ’ ચલાવી રહી છે. તે જ સમયે, પીએમ મોદીએ તાજેતરમાં ‘પ્રધાનમંત્રી સૂર્યોદય યોજના’ની પણ જાહેરાત કરી છે. જેમાં 1 કરોડ ઘરોમાં રૂફટોપ સોલર સિસ્ટમ લગાવવામાં આવશે. જો તમારા ઘરનું વીજળીનું બિલ દર મહિને રૂ. 2,500 થી રૂ. 3,000ની રેન્જમાં આવે છે, તો તે ઘટીને રૂ. 8 પ્રતિ દિવસ એટલે કે રૂ. 240 પ્રતિ મહિને થઇ શકે છે.
આ માટે તમારે ઘરે 3Kw રૂફટોપ સોલર સિસ્ટમ ઇન્સ્ટોલ કરવી પડશે. તેનું આયુષ્ય 25 વર્ષ છે અને તેની ઇન્સ્ટોલેશન કિંમત 72,000 રૂપિયા છે. જો તમે તેને મહિનાઓમાં વિભાજિત કરો તો તે ફક્ત 8 રૂપિયા પ્રતિ દિવસ થશે.
25 વર્ષના હિશાબે 1 દિવસના માત્ર 8 રૂપિયા વીજળી પડશે.
જો તમારું વીજળીનું બિલ રૂ. 2,500 થી રૂ. 3,000 ની વચ્ચે આવે છે, તો 3Kwનો સોલાર પ્લાન્ટ તમારા આખા ઘરને વીજળી પૂરી પાડી શકે છે. સરકારની સત્તાવાર વેબસાઈટ અનુસાર, 3Kwના પ્લાન્ટ માટે પ્રોજેક્ટની કિંમત લગભગ 1.26 લાખ રૂપિયા છે, જેમાંથી સરકાર 54 હજાર રૂપિયાની સબસિડી આપે છે.
એટલે કે આ પ્લાન્ટ લગાવવા માટે તમારે માત્ર 72 હજાર રૂપિયા ખર્ચવા પડશે. આ છોડનું અંદાજિત જીવન 25 વર્ષ છે. આ પ્રમાણે તમારે 25 વર્ષ સુધી વીજળી માટે દરરોજ માત્ર 8 રૂપિયા ખર્ચવા પડશે. ગુણવત્તા અને અન્ય સેવાઓના આધારે સોલાર પેનલની કિંમત પણ વધી શકે છે.
સૂર્યોદય યોજના શું છે?
સૂર્યોદય યોજના હેઠળ સરકાર આર્થિક રીતે નબળા લોકોના ઘર પર રૂફટોપ સોલાર લગાવશે. તેનાથી તેમની પોતાની વીજળીની જરૂરિયાતો તો પૂરી થશે જ પરંતુ વધારાની વીજળી વેચીને કમાણી કરવામાં પણ સક્ષમ બનશે. યોજનાની જાહેરાત સાથે, પીએમ મોદીએ આ અભિયાન દ્વારા મોટી સંખ્યામાં લોકોને જોડવાની વાત કરી છે.
સૂર્યોદય યોજના હેઠળ 1 કરોડ મકાનોનો લક્ષ્યાંક નવો છે. એક દાયકા કરતાં વધુ સમયથી ચાલી રહેલી સરકારી યોજના ‘નેશનલ રૂફટોપ સ્કીમ’ હેઠળ છત પર સોલાર સિસ્ટમ લગાવવાનું કામ સરકાર પહેલેથી જ કરી રહી છે, પરંતુ આ કાર્યક્રમ સમય કરતાં ઘણો પાછળ ચાલી રહ્યો છે.
પ્રધાનમંત્રી સૂર્યોદય યોજનાના લાભો
- આ યોજના ઉર્જા ક્ષેત્રમાં આત્મનિર્ભરતાને પ્રોત્સાહન આપવામાં મદદ કરશે.
- આ યોજના લોકોને વીજળીના બિલમાં બચત કરવામાં મદદ કરશે.
- આ યોજના પર્યાવરણને સ્વચ્છ રાખવામાં મદદરૂપ સાબિત થશે.
શું યોજના પહેલેથી જ ચાલી રહી છે?
2014માં વડાપ્રધાન મોદીએ ‘નેશનલ રૂફટોપ સ્કીમ’ હેઠળ 2022 સુધીમાં દેશમાં 100 ગીગાવોટ સોલર પાવર સ્થાપિત કરવાનું લક્ષ્ય રાખ્યું હતું. જે તે સમયે હાલના લક્ષ્યાંક કરતાં પાંચ ગણું વધુ હતું. આ ક્ષમતાના ચાલીસ ટકા, એટલે કે 40 GW, ગ્રીડ-કનેક્ટેડ સોલાર રૂફટોપ સિસ્ટમ દ્વારા લાવવાનું લક્ષ્ય હતું.
2022 માટે સરકારનો 100 ગીગાવોટનો લક્ષ્યાંક વિશાળ માર્જિનથી ચૂકી ગયો હતો. રૂફટોપ ઇન્સ્ટોલેશનનો લક્ષ્યાંક પણ હાંસલ થયો નથી. ગયા વર્ષના અંતે, દેશમાં કુલ સૌર સ્થાપિત ક્ષમતા 73.3 ગીગાવોટ સુધી પહોંચી હતી, જેમાંથી ગ્રીડ સાથે જોડાયેલ રૂફટોપ સોલાર સિસ્ટમનો ફાળો લગભગ 11 ગીગાવોટ હતો.
સરકાર લક્ષ્યાંકથી પાછળ પડવાનું એક કારણ કોવિડ-19 રોગચાળાને કારણે કામમાં વિક્ષેપ હતો. જો કે, તે પહેલા પણ, સૌર ઉર્જાનો વિકાસ નિર્ધારિત લક્ષ્યાંક જેટલો ઝડપી ન હતો. રૂફટોપ સોલાર સિસ્ટમ માટે સરકારનો 40 GWનો લક્ષ્યાંક હવે 2026 સુધીમાં હાંસલ કરવાનો છે.
સરકાર નેશનલ રૂફટોપ સ્કીમમાં 40% સબસિડી આપી રહી છે
- 3 કિલોવોટ ક્ષમતાની સોલાર પેનલ લગાવવા પર 40% સબસિડી આપવામાં આવે છે.
- જો તમે 10 કિલોવોટની પેનલ લગાવો છો, તો સરકાર તમને 20% સબસિડી આપશે.
- રૂફટોપ સોલર સ્કીમ હેઠળ સબસિડી 31 માર્ચ 2026 સુધી આપવામાં આવશે.
રૂફટોપ સોલાર પેનલ શું છે?
ઘરની છત પર રૂફટોપ સોલાર પેનલ લગાવવામાં આવી છે. આ પેનલોમાં સોલાર પ્લેટ લગાવવામાં આવી છે. આ એક એવી ટેક્નોલોજી છે જે સૂર્યના કિરણોમાંથી ઉર્જા શોષીને વીજળી ઉત્પન્ન કરે છે. પેનલ્સમાં ફોટોવોલ્ટેઇક કોષો સ્થાપિત થાય છે જે સૌર ઊર્જાને વીજળીમાં રૂપાંતરિત કરે છે. આ વીજળી પાવર ગ્રીડમાંથી આવતી વીજળી જેવું જ કામ કરે છે.